ਰਿੜਦੇ 2 ਜਦੋਂ ਖੜ੍ਹਨਾ ਸਿੱਖਿਆ
- ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
 

ਰਿੜਦੇ 2 ਜਦੋਂ ਖੜ੍ਹਨਾ ਸਿੱਖਿਆ
ਤਾਂ ਪੱਬਾਂ ਹੇਠ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਪਈਆਂ ਸਨ
ਸਫ਼ਰਾਂ ਨੇ ਪਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਉਮਰਾਂ ਲਾਈਆਂ
ਬਾਪੂ ਦੇ ਸਿਰ ਲੋਹੜੇ ਦਾ ਭਾਰ ਸੀ-
ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਚ ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਜਿੰਨੀ ਲੋਅ ਸੀ-
ਕਬੀਲਦਾਰੀ ਦਾ ਪਹਾੜ ਚੁੱਕੀ
ਉਹ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਜੂਝਦਾ ਰਿਹਾ
ਤੇ ਨਾਲ 2 ਅਸੀਂ ਵੀ ਭੈਣਾਂ ਭਰਾ ਲੱਗ ਗਏ-
ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ
ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ਤੋਂ
ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੁਹਣ ਲਈ ਹੱਥ ਕੀਤੇ ਉਤਾਂਹ ਨੂੰ
ਸੂਰਜ ਡਰਾਉਂਦਾ ਸੀ
ਅੱਗ ਵਿਖਾਉਂਦਾ ਸੀ-
ਠੰਢੇ ਚੰਦ ਨਾਲ ਯਾਰੀ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋਣਾ ਸੀ-
ਮਜ਼ਾ ਜੋ ਸੂਰਜਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਦਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ-
ਉਹ ਸੀਤ ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿੱਥੇ-
ਰਾਹਾਂ ਚ ਰੋੜੇ ਕੰਡੇ
ਸਮੇਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਿਲਾਰੇ ਹੋਏ ਸਨ-
ਕਚਹਿਰੀ ਦੇ ਦਰ ਉੱਚੇ ਸਨ-
ਤਾਰੀਕਾਂ ਦੇ ਡੰਡੇ ਮੁੱਕਣ ਚ ਨਾ ਆਉਂਦੇ
ਕਾਨੂੰਨ ਵੀ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ-
ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੁਣਿਆ
ਪਰ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ-
ਕਾਲੇ ਕੋਟਾਂ ਨੂੰ ਵੀ
ਖ਼ੂਨ ਪਸੀਨੇ ਦੀ ਹੀ ਭੁੱਖ ਲਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ-
ਜਿਵੇਂ ਸਰਜਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਟ ਚ ਕੁਝ ਦੇਖਣ ਦਾ ਨਵਾਂ ਚਾਅ
ਤਾਂਹੀ ਸ਼ਾਇਦ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲ ਤੇ ਅੰਨ੍ਹੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਨੇੜੇ
ਡਰ ਕਰਕੇ ਰੁੱਖਾਂ ਹੇਠੋਂ ਛਾਂ ਵੀ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ-
ਜਦੋਂ ਭੁੱਖੀ ਆਂਦਰ ਤੜਫ਼ਦੀ ਹੈ-
ਮਾਂ ਦੀ ਹੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ
ਉੱਚੀ ਅਦਾਲਤ ਹੀ ਇੱਕ ਤਰਲਾ ਸੀ-
ਉਹਨੇ ਵੀ ਹਾਉਕੇ ਨਾ ਸੁਣੇ
ਅਦਾਲਤ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ
ਉੱਚੇ ਦਰਬਾਰਾਂ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ-
ਹੁਣ ਨਹਿਰ ਕਿਨਾਰੇ ਮਿਟਣਗੇ ਕਈ ਸੁਪਨੇ
ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਆਏਗੀ-
ਹੁਕਮ ਦੀ ਤਾਮੀਲ ਨੱਚੇਗੀ-
ਹੇਜ਼ ਜਾਗੇਗਾ-ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰਨ ਲਗੀ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ
ਖਾਲੀ ਘੜ੍ਹਾ ਢਾਕ ਤੇ ਚੁੱਕੀ ਕੁਰਲਾਏਗੀ-
ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਦੇਵਾਂ ਤੈਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਘੜਾ ਭਰਨ-
ਪਾਣੀ ਮੇਰੇ ਨੇ- ਤੇ ਘੜ੍ਹਾ ਵੀ-
ਕਿਰਤ ਕੁਰਲਾਏਗੀ-
ਰੁੱਖ ਤੇ ਪੁੱਠਾ ਲਟਕਦਾ ਕਿਸਾਨ ਕਹੇਗਾ-
ਮੈਂ ਕੀ ਲੈਣਾ ਨਹਿਰਾਂ ਦੇ ਵਹਿਰਾਂ ਤੋਂ
ਮੈਨੂੰ ਮੇਰਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿਓ
ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਦਲਦਲ ਚੋਂ ਕੱਢੋ-
ਲੋਕ ਸੇਵਕ ਫਿਰ ਕੱਠੇ ਹੋਣਗੇ
ਬਾਹਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰ ਜ਼ੇਲ ਚ ਕੱਟਣਗੇ ਰਾਤ
ਸੂਰਜ ਸ਼ਰਮਾਂਦਾ ਛੁਪ ਜਾਵੇਗਾ
ਕੱਲ ਨੂੰ ਫਿਰ ਆ ਕੇ ਦੇਖੇਗਾ-
ਓਹੀ ਔਰਤ ਫਿਰ ਘੜ੍ਹਾ ਵਿਖਾ ਰਹੀ ਹੈ ਖਾਲੀ
ਜਿਹੜੀ ਕਈ ਸਾਲ ਬੋਤਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੀ ਰਹੀ
ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਪਿਆਸ ਯਾਦ ਨਹੀ ਆਈ ਉਹਨੂੰ-
ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਮਸਲੇ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ
ਦੂਰ ਕਿਤੇ ਬੈਠੀ ਮੰਜ਼ੀ ਡਾਹ ਕੇ-
ਤੇ ਅੱਜ ਨੀੰਦ ਤੋਂ ਜਾਗ ਰਹੀ ਹੈ-ਸੱਤਾ ਦੀ ਪਟਰਾਣੀ-
ਮੂਹਰੇ ਹੋ ਕੇ ਲੜ੍ਹੇਗੀ ਹੁਣ
ਲੰਮੀ ਬਾਂਹ ਕਰਕੇ-ਬਦੇਸ਼ੋਂ ਠੀਕ ਕਰਾ ਕੇ ਆਈ
ਹੁਣ ਇਹਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਉਣੀ
ਪਾਣੀ ਫਿਰ ਜਲਣਗੇ
ਭੁੱਖੇ-ਪੰਛੀ ਫਿਰ ਮਰਨਗੇ -
ਇਹਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਂਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਏਗੀ-
ਨਹਿਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੀਨੇ ਤੇ ਬਣੇਗੀ
ਹੱਕ ਫਿਰ ਦਫ਼ਨ ਹੋਣਗੇ
ਮਿੱਟੀ ਫਿਰ ਤੜਫ਼ੇਗੀ-
ਲੋਕ ਫਿਰ ਜੂਝਦੇ
ਕੁਝ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਾਣਗੇ
ਕੁਝ ਬੱਸਾਂ ਚ ਨਾਹਰੇ ਮਾਰਦੇ ਚੀਕਦੇ ਦਿਸਣਗੇ-
ਅਖ਼ਬਾਰ ਛਪੇਗੀ-
ਪੱਗ ਲਿੱਬੜੇਗੀ-
ਅੱਗ ਨੱਚੇਗੀ-

-0-